Pochodzi z Ameryki Północnej, rośnie głównie w USA. Do Europy sprowadzona została w 1601 roku jako drzewo ozdobne. Nazwa robinia pochodzi od nazwiska francuskiego ogrodnika Jeana Robina, który jako pierwszy sprowadził ją do Europy.

,,Pierwsze wzmianki o robinii akacjowej z obecnego terenu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze pochodzą z 1753 r., a według niektórych źródeł gatunek ten obecny był już w 1758 r. Według przekazów pruskich w nietkowskim parku miała zostać posadzona przez Fryderyka Wielkiego robinia, która przed wojną uznawana była za najstarszą  na terenach ówczesnych wschodnich Niemiec. Obecnie drzewo to już niestety nie istnieje (Anna Niemiec, RDLP w Zielonej Górze)".

W Polsce robinię możemy spotkać przeważnie w parkach, ogrodach i przy drogach, jak również w lasach.  Na gruntach zarządzanych przez Lasy Państwowe robinia zajmuje łącznie 273 tys. hektarów, co stanowi 3,4% łącznej powierzchni leśnej. Występuje prawie w całej Polsce, z największą koncentracją na zachodzie kraju. Według danych z Systemu Informatycznego Lasów Państwowych  jej całkowitym brakiem wyróżnia się jedynie 11 nadleśnictw w Polsce (na 430!). Największą powierzchnią lasów z robinią wchodzącą w skład gatunkowy lasów charakteryzuje się Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Zielonej Górze.

,,Największe skupiska robinii akacjowej zlokalizowane są po obu stronach Odry  i wokół Zielonej Góry, co prawdopodobnie jest pozostałością po dawnych plantacjach drzew hodowanych przed wojną na paliki wykorzystywane w licznych wówczas winnicach."

W Nadleśnictwie Zielona Góra robinia zajmuje 1,42% powierzchni leśnej nadleśnictwa, wyprzedzając tym samym brzozę brodawkowatą! Głównym gatunkiem panującym w Naszym nadleśnictwie jest sosna, która zajmuje 88,94% powierzchni, dąb 4,54% powierzchni, olsza 2,23%, akacja 1,42% i brzoza 1,2%.

Robinia akacjowa kwitnie od 27 maja do 12-15 czerwca w zależności od warunków atmosferycznych (Fot. Kaja Borzęcka).

Drewno, ze względu na niezwykłą trwałość (twardziel w stanie suchym jest w stanie przetrwać 1500 lat, w wodzie 500 lat, na wolnym powietrzu 80 lat) oraz walory dekoracyjne (imituje drewno teakowe) wykorzystywane jest do produkcji mebli ogrodowych, wyposażenia ogródków jordanowskich, a także parkietów (pięknie współgra z drewnem czeremchy). Tradycyjnie stosowane jest do produkcji słupków grodzeniowych, które po kilku-kilkunastu latach mogą być wykorzystane powtórnie.

Drewno robinii charakteryzuje się również bardzo dobrymi właściwościami energetycznymi. Jest to gatunek o najwyższej wartości właściwej opałowej, która wynosi 11,8 GJ/m3 (dla porównania graba i buka 10,8 GJ/m3). Wartość opałowa drewna robinii porównywalna jest z antracytem, odmianą węgla kamiennego o największej zawartości węgla (C). Energia uzyskana z 2,5 t (równowartość 3,3 m3) drewna robinii o wilgotności 12% odpowiada 1 t oleju opałowego. Ze względu na niską zawartość wody nadaje się do palenia bez wcześniejszego wysuszenia, a biały popiół, nie zapycha kominów a wręcz je czyści.

Grochodrzew może zacząć kwitnąć już w wieku 6 lat! (Fot. Kaja Borzęcka).

Robinia jest w Polsce drugim po lipie najlepszym drzewem miododajnym. A w krajach o nieco cieplejszym klimacie (Rumunia, Węgry czy Bułgaria), gdzie aż 50% miodu towarowego pochodzi właśnie od robinii, dzienne przybytki ula na wadze wynoszą średnio nawet 10 kg. Na kilkunastoletnim drzewie może znajdować się 25-100 tys. kwiatów, dając na 1 ha liczbę 15-40 mln kwiatów. Wydajność miodowa robinii wynosi 50- 100 kg surowca z 1 ha, co jest wystarczającą ilością dla 5-6 silnych rodzin pszczelich. Dla porównania z rzepakiem, który ma podobną wydajność miodową, poleca się tylko 1-2 rodziny pszczele na 1 ha. Miód akacjowy ze względu na większą zawartość fruktozy niż glukozy bardzo długo nie krystalizuje i zawiera najwięcej sacharozy spośród wszystkich gatunków miodów (11%).

Kwiaty robinii wykorzytywane są w ziołolecznictwie. Naparów i wyciągów używa się w stanach zapalnych dróg moczowych i nerek, uszkodzeniu nerek przez trucizny, przy niewydolności krążenia, a także dla pobudzenia trawienia. Napary polecane są dla alergików. Kwiatostany po wysmażeniu można używać w kuchni, np. dodając je do ciasta naleśnikowego, czy utrzeć je z cukrem. Mimo szerokiego zastosowania kwiatów w gastronomii, kora, liście i drewno są toksyczne dla ludzi, jak i dla zwierząt gospodarskich. Po obróbce termicznej organy te tracą swoją toksyczność.

Powszechność występowania robinii w Polsce i Europie nie jest związana jedynie z posiadanych przez jej drewno niezwykłych właściwości. Intensywny wzrost w młodym wieku, małe wymagania glebowe, rozbudowany system korzeniowy, duże zdolności do rozmnażania wegetatywnego (odrośla korzeniowe i pniowe), nasiona o długim okresie żywotności (nawet do 50 lat!) to cechy, które zapewniają robinii znaczną ekspansywność. Gatunek ten ,,wchodzi" na siedliska m.in. buczyn i grądów, a więc na chronione siedliska przyrodnicze w ramach dyrektywy siedliskowej, przekształcając je i zajmując stanowiska gatunków rodzimych, tworząc całkiem nowe, zastępcze zbiorowiska roślinne.

Występująca niemal w całej Polsce robinia akacjowa niewątpliwie wpływa na bioróżnorodność i funkcjonowanie naturalnych ekosystemów leśnych. Jednak ze względu na swoje walory użytkowe, hodowana na gruntach nieleśnych (plantacje, grunty porolne, tereny zdegradowane, zadrzewienia) może stanowić dodatkowe źródło cennego surowca drzewnego i pożytku pszczelego.

Białe akacje tchną wonią opiłą
Pod nocą srebrno-modrą,
Jak gdyby innych kwiatów nie było
I wcale być nie mogło.

Te ciemne liście i białe kwiecie
Szelestnym szemrzą szeptem,
Jak gdybym żadnych głosów na świecie
Nie słyszał nigdy przedtem.

Tak przez gałęzie lśnią gwiezdne dale
I taki cichy ten wieczór,
Jak gdybym jeszcze nie kochał wcale
I tylko Ciebie przeczuł.

Julian Tuwim ,,Akacje"

Ares też uwielbia zapach kwitnących robinii akacjowych! (Fot. Kaja Borzęcka).

Opracowano na podstawie:

Encyklopedia leśna,

Robinia akacjowa w Polsce – obca, ekspansywna, ale nie bez wartości!, Tomasz Wojda, Marcin Klisz, Marcin Mionskowski, Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych IBL, Zakład Informatyki i Modelowania IBL,

Seminarium naukowe Instytutu Badawczego Leśnictwa z 27 października 2016 r.  pt. „Przydatność robinii akacjowej do produkcji drewna w plantacjach drzew szybkorosnących”.